727. సవః, सवः, Savaḥ

ఓం సవాయ నమః | ॐ सवाय नमः | OM Savāya namaḥ

స సవోఽధ్వర ఈశానః సోమోయత్రాభిషూయతే సోమరసములయందు అభిషవణము అనగా పిండబడునట్టి యజ్ఞమునకు 'సవము' అని వ్యవహారము. అది శ్రీ విష్ణు రూపమే.

---

स सवोऽध्वर ईशानः सोमोयत्राभिषूयते / Sa savo’dhvara īśānaḥ somoyatrābhiṣūyate The Soma sacrifice called Savah in which the some is crushed. He who is in the form of Soma Yāga is Savaḥ.

एकोनैकस्सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम् ।

लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः ॥ ७८ ॥

ఏకోనైకస్సవః కః కిం యత్తత్పదమనుత్తమమ్ ।

లోకబన్ధుర్లోకనాథో మాధవో భక్తవత్సలః ॥ 78 ॥

Ekonaikassavaḥ kaḥ kiṃ yattatpadamanuttamam,

Lokabandhurlokanātho mādhavo bhaktavatsalaḥ ॥ 78 ॥

726. నైకః, नैकः, Naikaḥ

ఓం నైకస్మై నమః | ॐ नैकस्मै नमः | OM Naikasmai namaḥ

మాయయా బహురూపత్త్వాన్నైక ఇత్యుచ్యతే హరిః ।
ఇన్ద్రో మాయాభిరిత్యాదిశ్రుతివాక్యానుసారతః ॥

ఒక్కడు కాని వాడు. మాయచే బహు రూపములు కలవాడు. 'ఇన్ద్రో మాయాభిః పురురూప ఈయతే' (బృహదారణ్యకోపనిషత్ 2.5.19) 'ఇంద్రుడు (పరమాత్మ) తన మాయలచే బహు రూపుడగు అనుభవ గోచరుడగుచున్నాడు' అను శ్రుతి వచనము ఇట ప్రమాణము.

---

मायया बहुरूपत्त्वान्नैक इत्युच्यते हरिः ।
इन्द्रो मायाभिरित्यादिश्रुतिवाक्यानुसारतः ॥

Māyayā bahurūpattvānnaika ityucyate hariḥ,
Indro māyābhirityādiśrutivākyānusārataḥ.

Not one only. As He is of many forms due to the action of māya vide the śruti 'इन्द्रो मायाभिः पुरुरूप ईयते / indro māyābhiḥ pururūpa īyate' (Br̥hadāraṇyakopaniṣat 2.5.19) meaning 'The Lord diversifies Himself in many forms by the forces of māya'.

एकोनैकस्सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम् ।

लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः ॥ ७८ ॥

ఏకోనైకస్సవః కః కిం యత్తత్పదమనుత్తమమ్ ।

లోకబన్ధుర్లోకనాథో మాధవో భక్తవత్సలః ॥ 78 ॥

Ekonaikassavaḥ kaḥ kiṃ yattatpadamanuttamam,

Lokabandhurlokanātho mādhavo bhaktavatsalaḥ ॥ 78 ॥

725. ఏకః, एकः, Ekaḥ

ఓం ఏకైస్మై నమః | ॐ एकैस्मै नमः | OM Ekaismai namaḥ

సజాతీయవిజాతీయ స్వగతత్వావిభేదతః ।
పరమార్థత్వేనవినిర్ముక్తాదేక ఉచ్యతే ।
ఏకమేవాఽద్వితీయం బ్రహ్మేతి శ్రుతిసమీరణాత్ ॥

వాస్తవ పరమార్థ స్థితిలో పరమాత్ముడు సజాతీయ విజాతీయ స్వగత భేదములనుండి సంపూర్ణముగాను, మిక్కిలిగాను వినిర్ముక్తుడు కావున ఏకః. ఒకేయొకడు. ఏకమేవాఽద్వితీయమ్ (ఛాందోగ్యోపనిషత్ 6.2.1) 'పరమాత్మ తత్త్వము ఒక్కటియే; తనకు భిన్నముగా రెండవది మరి ఏదియు లేనిది' అను శ్రుతి వచనము ఇందు ప్రమాణము.

---

सजातीयविजातीय स्वगतत्वाविभेदतः ।
परमार्थत्वेनविनिर्मुक्तादेक उच्यते ।
एकमेवाऽद्वितीयं ब्रह्मेति श्रुतिसमीरणात् ॥

Sajātīyavijātīya svagatatvāvibhedataḥ,
Paramārthatvenavinirmuktādeka ucyate,
Ekamevā'dvitīyaṃ brahmeti śrutisamīraṇāt.

He is one (only) as in truth. He is bereft of any difference of like kind, of different kind or internal differences vide the śruti एकमेवाऽद्वितीयं / Ekamevā’dvitīyaṃ (Chāndogyopaniṣat 6.2.1) 'one only without a second'.

एकोनैकस्सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम् ।

लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः ॥ ७८ ॥

ఏకోనైకస్సవః కః కిం యత్తత్పదమనుత్తమమ్ ।

లోకబన్ధుర్లోకనాథో మాధవో భక్తవత్సలః ॥ 78 ॥

Ekonaikassavaḥ kaḥ kiṃ yattatpadamanuttamam,

Lokabandhurlokanātho mādhavo bhaktavatsalaḥ ॥ 78 ॥

724. శతాననః, शताननः, Śatānanaḥ

ఓం శతాననాయ నమః | ॐ शताननाय नमः | OM Śatānanāya namaḥ

యతో విశ్వాదిమూర్తిత్వమత ఏవ శతాననః వందల ముఖములు కలవాడు. విశ్వము మొదలగు బహు విదబహు మూర్తులు కలవాడు కావుననే శతాననః.

---

यतो विश्वादिमूर्तित्वमत एव शताननः / Yato viśvādimūrtitvamata eva śatānanaḥ He who has hundreds of faces. As He is of universal form, He is Śatānanaḥ.

विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान् ।

अनेकमूर्तिरव्यक्तश्शतमूर्तिश्शताननः ॥ ७७ ॥

విశ్వమూర్తిర్మహామూర్తిర్దీప్తమూర్తిరమూర్తిమాన్ ।

అనేకమూర్తిరవ్యక్తశ్శతమూర్తిశ్శతాననః ॥ 77 ॥

Viśvamūrtirmahāmūrtirdīptamūrtiramūrtimān,

Anekamūrtiravyaktaśśatamūrtiśśatānanaḥ ॥ 77 ॥

723. శతమూర్తిః, शतमूर्तिः, Śatamūrtiḥ

ఓం శతమూర్తయే నమః | ॐ शतमूर्तये नमः | OM Śatamūrtaye namaḥ

నానా వికల్పజా విష్ణోర్మూర్తయస్సంవిదాకృతేః ।
సన్తీతిత్యయం శతమూర్తిరితి సఙ్కీర్త్యతే హరిః ॥

నానా వికల్పములచే కలిగిన, కలుగబోవు అనేక మూర్తులు శుద్ధానుభవరూపుడగు ఈతనికి కలవు కనుక ఆ విష్ణువు శతమూర్తిః.

---

नाना विकल्पजा विष्णोर्मूर्तयस्संविदाकृतेः ।
सन्तीतित्ययं शतमूर्तिरिति सङ्कीर्त्यते हरिः ॥

Nānā vikalpajā viṣṇormūrtayassaṃvidākr̥teḥ,
Santītityayaṃ śatamūrtiriti saṅkīrtyate hariḥ.

He whose form is pure consciousness has many forms created by His own thought.

विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान् ।

अनेकमूर्तिरव्यक्तश्शतमूर्तिश्शताननः ॥ ७७ ॥

విశ్వమూర్తిర్మహామూర్తిర్దీప్తమూర్తిరమూర్తిమాన్ ।

అనేకమూర్తిరవ్యక్తశ్శతమూర్తిశ్శతాననః ॥ 77 ॥

Viśvamūrtirmahāmūrtirdīptamūrtiramūrtimān,

Anekamūrtiravyaktaśśatamūrtiśśatānanaḥ ॥ 77 ॥