13 నవం, 2013

375. దేవః, देवः, Devaḥ

ఓం దేవాయ నమః | ॐ देवाय नमः | OM Devāya namaḥ


యతో దీవ్యతి సర్గాద్యా క్రీడయా క్రీడతే హతః ।
విజిగీషతే సురాదీన్ భూతేషు వ్యవహారతః ॥
ఆత్మనా ద్యోతతే యస్మాత్ స్తుత్యైశ్చ స్తూయతే యతః ।
సర్వత్ర గచ్ఛత్యథవేత్యతో దేవ ఇతీర్యతే ॥
ఏకో దేవ ఇతి శ్రుత్యా చాచ్యుతః స్తూయతే హరిః ॥


దివ్ అనే ధాతువు నుండి 'దేవః' అను శబ్దము ఏర్పడుచున్నది. ఆ ధాతువునకు కల వివిదార్థములను అనుసరించి 'సృష్టిమొదలగు వ్యాపారములతో క్రీడించును', 'అసురులు మొదలగువారిని జయించగోరుచుండును', 'సర్వభూతములయందును అంతర్యామిగా వ్యవహరించుచుండును', 'సర్వ భూతములయందును ఆత్మతత్త్వమై ప్రకాశించుచుండును', ' స్తుత్యులగువారిచే కూడ స్తుతించబడుచుండును', 'అంతటను వ్యాపించు ఉండును' కావున ఆ విష్ణుని దేవః అనదగియుండును. 'ఏకో దేవః' (శ్వేతా 6-11) 'దేవ శబ్దముచే చెప్పబడదగిన పరమాత్ముడు ఒక్కడే' అను శ్వేతాశ్వతరమంత్రవచనము ఇచ్చట ప్రమాణము.



यतो दीव्यति सर्गाद्या क्रीडया क्रीडते हतः ।
विजिगीषते सुरादीन् भूतेषु व्यवहारतः ॥
आत्मना द्योतते यस्मात् स्तुत्यैश्च स्तूयते यतः ।
सर्वत्र गच्छत्यथवेत्यतो देव इतीर्यते ॥
एको देव इति श्रुत्या चाच्युतः स्तूयते हरिः ॥


Yato dīvyati sargādyā krīḍayā krīḍate hataḥ,
Vijigīṣate surādīn bhūteṣu vyavahārataḥ.
Ātmanā dyotate yasmāt stutyaiśca stūyate yataḥ,
Sarvatra gacchatyathavetyato deva itīryate.
Eko deva iti śrutyā cācyutaḥ stūyate hariḥ.



Devaḥ is from the root 'div/दिव्'. The root has multiple interpretations such as 'He is desires to be victorious over all asurās or evil doers', 'sports by creation', 'wishes to conquer the celestials and others', 'functions in all beings', 'shines as their ātman or soul', 'is praised by those given to praise', 'goes everywhere' etc. and hence Lord Viṣṇu is Devaḥ vide the mantra 'eko devaḥ' (Śvetā 6-11).

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

కామెంట్‌లు లేవు:

కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి