ఓం సాత్వతాం పతయే నమః | ॐ सात्वतां पतये नमः | OM Sātvatāṃ pataye namaḥ
తత్కరోతి తదాచష్ట ఇతి విచ్ప్రత్యయే కృతే ।
క్విప్రత్యయేణిలోపే చ సాత్త్వతాత్ సాత్త్వదుధ్భవః ॥
సాత్త్వతం నామ యత్తంత్రం తత్కర్తౄణాంచ సాత్త్వతాం ॥
తత్తంత్రస్యోపదేష్టౄణాం యోగక్షేమకరః పతిః ॥
సాత్త్వత వంశప్రభవైర్వైష్ణవైర్యా చ సేవ్యతే ।
ఇతి శ్రీ భగవాన్ విష్ణుః సాత్త్వతాంపతిరుచ్యతే ॥
కౢప్తముగా ఈ నామమునకు అర్థము - సాత్త్వత తంత్ర సంప్రదాయానుయాయుల పతిగా లేదా రక్షకుడై వారి యోగ క్షేమములను కలిగించువాడుగనుక భగవాన్ శ్రీ విష్ణుదేవుని సాత్త్వతాం పతిః అని కీర్తిస్తారు.
సాత్త్వతం అనునది ఒక తంత్రమునకు పేరు. త్రివక్రయను స్త్రీకి కృష్ణునివల్ల పుట్టిన ఉపశ్లోకుడనేవాడు కృష్ణభక్తుడై నారదునికి శిష్యుడై సాత్త్వత తంత్రమనే వైష్ణవస్మృతి గ్రంథాన్ని రచించాడు. స్త్రీలకూ, శూద్రులకూ, దాస జనానికీ ఈ గ్రంథం ముక్తి మార్గమును తెలుపునది.
'తత్కరోతి తదాచష్టే' అను పాణినీయ ధాతు పాఠమునందలి చురాది గణ సూత్రముచే 'ణిచ్‍'(ఇ) ప్రత్యయమురాగా దానిపైని 'క్విప్‍' ప్రత్యయమురాగా, ఆ ప్రత్యయము సర్వలోపిగావున అంతయు లోపించగా ణిచ్‍(ఇ) ప్రత్యయము లోపించగా సాత్వతం అను పదమునకు సాత్వతం తంత్రమును రచించినవారూ, వ్యాయానించువారు అని అర్థము ఆపాదించవచ్చును. సాత్త్వత తంత్ర కర్తలు శత్త్వతులు లేదా సాత్త్వత తంత్రోపదేష్టులు సాత్త్వతులు లేదా సాత్త్వత వంశజులు సాత్త్వతులు. అట్టి సాత్త్వతుల పతీ, రక్షకుడు సాత్త్వతాం పతిః.
:: శ్రీమద్భాగవతే ద్వితీయ స్కన్ధే చతుర్థోఽధ్యాయః ::
నమో నమస్తేఽస్త్వృషభాయ సాత్వతాం విదూరకాష్ఠాయ ముహుః కుయోగినామ్ ।
నిరస్తసామ్యాతిశయేన రాధసా స్వధామని బ్రహ్మణి రంస్యతే నమః ॥ 14 ॥
तत्करोति तदाचष्ट इति विच्प्रत्यये कृते ।
क्विप्रत्ययेणिलोपे च सात्त्वतात् सात्त्वदुध्भवः ॥
सात्त्वतं नाम यत्तंत्रं तत्कर्तॄणांच सात्त्वतां ॥
तत्तंत्रस्योपदेष्टॄणां योगक्षेमकरः पतिः ॥
सात्त्वत वंशप्रभवैर्वैष्णवैर्या च सेव्यते ।
इति श्री भगवान् विष्णुः सात्त्वतांपतिरुच्यते ॥
Tatkaroti tadācaṣṭa iti vicpratyaye kr̥te,
Kvipratyayeṇilope ca sāttvatāt sāttvadudhbhavaḥ.
Sāttvataṃ nāma yattaṃtraṃ tatkartṝṇāṃca sāttvatāṃ.
Tattaṃtrasyopadeṣṭṝṇāṃ yogakṣemakaraḥ patiḥ.
Sāttvata vaṃśaprabhavairvaiṣṇavairyā ca sevyate,
Iti śrī bhagavān viṣṇuḥ sāttvatāṃpatirucyate.
Sāttvatāṃ is the name of a Tantra. So the one who authored it or commented upon it or one who is the leader of the Sāttvata clan or those who adopted the Sāttvata tantra can be called Sāttvatāṃ as per the 'tatkaroti tadācaṣṭe' rule of pāṇini. Pati is lord or protector. Thus Lord Viṣṇu is called Sāttvatāṃ patiḥ since He is the lord of those who follow Sāttvata tantra.
:: श्रीमद्भागवते द्वितीयस्कन्धे नवमोऽध्यायः ::
ददर्श तत्राखिलसात्वतां पतिं श्रियः पतिं यज्ञपतिं जगत्पतिम् ।
सुनन्दनन्दप्रबलार्हणादिभिः स्वपार्षदाग्रैः परिसेवितं विभुम् ॥ १४ ॥
Śrīmad Bhāgavata - Canto 2, Chapter 9
Dadarśa tatrākhilasātvatāṃ patiṃ śriyaḥ patiṃ yajñapatiṃ jagatpatim,
Sunandanandaprabalārhaṇādibhiḥ svapārṣadāgraiḥ parisēvitaṃ vibhum. 14.
Lord
Brahmā saw in the Vaikuṇṭha - the Supreme Lord, who is the Lord of
the entire devotee community, the Lord of the goddess of fortune, the
Lord of all sacrifices, and the Lord of the universe, and who is served
by the foremost servitors like Nanda, Sunanda, Prabala and Arhaṇa, His
immediate associates.
:: श्रीमद्भागवते द्वितीय स्कन्धे चतुर्थोऽध्यायः ::
नमो नमस्तेऽस्त्वृषभाय सात्वतां विदूरकाष्ठाय मुहुः कुयोगिनाम् ।
निरस्तसाम्यातिशयेन राधसा स्वधामनि ब्रह्मणि रंस्यते नमः ॥ १४ ॥
Śrīmad Bhāgavata - Canto 2, Chapter 4
Namo namaste’stvr̥ṣabhāya sātvatāṃ vidūrakāṣṭhāya muhuḥ kuyoginām,
Nirastasāmyātiśayena rādhasā svadhāmani brahmaṇi raṃsyate namaḥ. 14.
Let me offer my respectful obeisances unto He who is the associate of the members of the Yadu dynasty and who is always a problem for the nondevotees. He is the supreme enjoyer of both the material and spiritual worlds, yet He enjoys His own abode in the spiritual sky. There is no one equal to Him because His transcendental opulence is immeasurable.
| सोमपोऽमृतस्सोमः पुरुजित्पुरुसत्तमः । |
| विनयो जयस्सत्यसंधो दाशार्ह स्सात्वतां पतिः ॥ ५४ ॥ |
| సోమపోఽమృతస్సోమః పురుజిత్పురుసత్తమః । |
| వినయో జయస్సత్యసంధో దాశార్హ స్సాత్వతాం పతిః ॥ 54 ॥ |
| Somapo’mr̥tassomaḥ purujitpurusattamaḥ, |
| Vinayo jayassatyasaṃdho dāśārha ssātvatāṃ patiḥ ॥ 54 ॥ |
కామెంట్‌లు లేవు:
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి