11 ఏప్రి, 2013

159. సర్గః, सर्गः, Sargaḥ

ఓం సర్గాయ నమః | ॐ सर्गाय नमः | OM Sargāya namaḥ


సృజ్యతే ఇతి సృజింపబడును. సృజింపబడు ప్రపంచంతయు తన రూపమే కావున 'సర్గః' అనగా సృష్టి. అట్టి సర్గమునకు అనగా సృష్టికి హేతు భూతుడు కావున 'సర్గః' అనబడును. సృజించు కాలము సమీపించగా సంగ్రహించిన సమస్తమునూ మరల విష్ణు దేవుని సంకల్పమే సృజించును.

:: పోతన భాగవతము - ద్వితీయ స్కంధము ::
తే.  మహదహంకార పంచతన్మాత్ర గగన, పవన శిఖి తోయ భూ భూతపంచ కేంద్రి
      య ప్రపంచంబు భగవంతునందు నగుట, "సర్గ" మందురు దీనిని జనవరేణ్య!

రాజా! మహతత్త్వం, అహంకారం, శబ్దస్పర్శరూప రసగంధాలనే ఐదు తన్మాత్రలు, ఆకాశం, గాలి, అగ్ని, నీరు, భూమి అనే పంచభూతాలు, ఐదు కర్మేంద్రియాలు, ఐదు జ్ఞానేంద్రియాలు - ఇవి అన్నీ భగవంతునిలో కన్పించడమే "సర్గ"మంటారు.



Sr̥jyate iti / सृज्यते इति Either as what is created or as the cause of creation, He is Sargaḥ. What has been annihilated during the dissolution (Saṃgraha) is again manifest as the creation.

Śrīmad Bhāgavata - Canto 2, Chapter 10
Bhūtamātrendriyadhiyāṃ janma sarga udāhr̥taḥ,
Brahmaṇo guruvaiṣamyādvisargaḥ pauruṣaḥ smr̥taḥ. (3)

:: श्रीमद्भागवते द्वितीयस्कन्धे दशमोऽध्यायः ::
भूतमात्रेन्द्रियधियां जन्म सर्ग उदाहृतः ।
ब्रह्मणो गुरुवैषम्याद्विसर्गः पौरुषः स्मृतः ॥ ३ ॥

The elementary creation of sixteen items of matter - namely the five elements of fire, water, land, air and ether and sound, form, taste, smell, touch, and the eyes, ears, nose, tongue, skin and mind - is known as Sarga, whereas subsequent resultant interaction of the modes of material nature is called Visarga.

उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघश्शुचिरूर्जितः ।
अतीन्द्रस्संग्रहस्सर्गो धृतात्मा नियमो यमः ॥ १७ ॥

ఉపేన్ద్రో వామనః ప్రాంశురమోఘశ్శుచిరూర్జితః ।
అతీన్ద్రస్సంగ్రహస్సర్గో ధృతాత్మా నియమో యమః ॥ ౧౭ ॥

Upendro vāmanaḥ prāṃśuramoghaśśucirūrjitaḥ ।
Atīndrassaṃgrahassargo dhr̥tātmā niyamo yamaḥ ॥ 17 ॥

కామెంట్‌లు లేవు:

కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి