ఓం చతుర్వ్యూహాయ నమః | ॐ चतुर्व्यूहाय नमः | OM Caturvyūhāya namaḥ
వ్యూహాత్మానం చతుర్థా వై వాసుదేవాదిమూర్తిభిః ।
సృష్ట్యాదీన్ ప్రకరోతీతి చతుర్వ్యూహ ఇతీర్యతే ॥
వైష్ణవాగములలో అనిరుద్ధుడుగా జగత్సృష్టిని, ప్రద్యుమ్నుడుగా జగత్పాలనమును, సంకర్షణుడుగా జగత్సంహారమును, వాసుదేవుడుగా పై ముగ్గురి సృష్టి, స్థితి, సంహారములనొనర్చును. క్రమముగా ఇవి అనిరుద్ధ వ్యూహము, ప్రద్యుమ్న వ్యూహము, సంకర్షణ వ్యూహము, వాసుదేవ వ్యూహములని చెప్పబడుటచేత, విష్ణువు చతుర్వ్యూడని పిలువబడును.
పద్మపురాణములోని అశీత్యుత్తరశతతమోఽధ్యాయములో (180) శ్రీకృష్ణచరితమునందు మరియొక విధముగా చతుర్వ్యూహ వర్ణనము గలదు.
:: పద్మపురాణము - అశీత్యుత్తరశతతమోఽధ్యాయః, శ్రీకృష్ణచరితే, చతుర్వ్యూహవర్ణనము ::
చతుర్థా సంస్థితో బ్రహ్మా సగుణో నిర్గుణ స్తథా ।
ఏకా మూర్తిరనుద్దేశ్యా శుక్లాం పశ్యంతి తాం బుధాః ॥ 18 ॥
జ్వాలా మాలావనద్ధాంగీ నిష్టా సా యోగినాం పరా ।
దూరస్థా చాంతికస్థా చ విజ్ఞేయా సా గుణాతిగా ॥ 19 ॥
వాసుదేవాభిధానాఽసౌ నిర్మమత్వేన దృశ్యతే ।
రూపవర్ణాదయ స్తస్యా న భావాః కల్పనామయః ॥ 20 ॥
అస్తే చసా సదా శుధ్హా సుప్రతిష్ఠికరూపిణీ ।
ద్వితీయా పృథివీం మూర్థ్నా శేషాఖ్యాధారయత్యథః ॥ 21 ॥
తామసీసా సమాఖ్యాతా తిర్యక్త్వం సముపాగతా ।
తృతీయా కర్మ కురుతే ప్రజాపాలన తత్పరా ॥ 22 ॥
సత్త్వోద్రిక్తాతుసా జ్ఞేయా ధర్మసంస్థాన కరిణీ ।
చతుర్థీ జలమద్యస్థా శేతే పన్నగ తల్పగా ॥ 23 ॥
సర్వవ్యాపకమైన నారాయణ తత్త్వము నాలుగు విధములై యున్నది. ఒక మూర్తి శుక్లవర్ణము. అది జ్వాలా మాలామయము. దానిని యోగులు జ్ఞానులు మాత్రమే దర్శింతురు. అది దూరమందును, దగ్గరనుగూడ నుండునది. అది గుణములకతీతమైనది. వాసుదేవనామమున ఉండునది. మమకారములేని స్థితిలోనే అది కనబడును. రూపము రంగు మొదలగు కల్పిత భావములు దానికి లేవు. కేవల శుద్ధస్వరూపము. మిక్కిలి నిలకడగలది. ఇక రెండవ వ్యూహము శేషుడను పేరిట భూమిని ధరించుచున్నది. అది తమోగుణమూర్తి. తిర్యక్భావమును పొందినది. అనగా పశుత్వమును పొందినదని అర్థము. మూడవ వ్యూహము సత్వప్రధానమూర్తి. ధర్మ సంస్థాపనమొనరించి ప్రజారక్షణ నిమిత్తమై కర్మను స్థితిరూపమును జేయునది. నాలుగవ వ్యూహము శేషతల్పమున సముద్రమధ్యమందుండును.
Vyūhātmānaṃ caturthā vai vāsudevādimūrtibhiḥ,
Sr̥ṣṭyādīn prakarotīti caturvyūha itīryate.
व्यूहात्मानं चतुर्था वै वासुदेवादिमूर्तिभिः ।
सृष्ट्यादीन् प्रकरोतीति चतुर्व्यूह इतीर्यते ॥
As per the Vaiṣṇava Āgamās, He creates the worlds in the form of Aniruddha. As Pradyumna, He sustains the worlds. As Sankarṣaṇa, He annihilates the worlds and as Vāsudeva, He oversees these three aspects of creation, sustenance and dissolution. In the order these are reckoned as Aniruddha vyūha, Pradyumna vyūha, Sankarṣaṇa vyūha and Vāsudeva vyūha. Hence He is called Caturvyūhaḥ.
In the 180th chapter of Padma purāṇa, we can see another depiction of the same.
Padma purāṇa - Chapter 180, Story of Śrī Kr̥ṣṇa, Caturvyūha narration
Caturthā saṃsthito brahmā saguṇo nirguṇa stathā,
Ekā mūrtiranuddeśyā śuklāṃ paśyaṃti tāṃ budhāḥ. (18)
Jvālā mālāvanaddhāṃgī niṣṭā sā yogināṃ parā,
Dūrasthā cāṃtikasthā ca vijñeyā sā guṇātigā. (19)
Vāsudevābhidhānā’sau nirmamatvena dr̥śyate,
Rūpavarṇādaya stasyā na bhāvāḥ kalpanāmayaḥ. (20)
Aste casā sadā śudhhā supratiṣṭhikarūpiṇī,
Dvitīyā pr̥thivīṃ mūrthnā śeṣākhyādhārayatyathaḥ. (21)
Tāmasīsā samākhyātā tiryaktvaṃ samupāgatā,
Tr̥tīyā karma kurute prajāpālana tatparā. (22)
Sattvodriktātusā jñeyā dharmasaṃsthāna kariṇī,
Caturthī jalamadyasthā śete pannaga talpagā. (23)
:: पद्मपुराणे अशीत्युत्तरशततमोऽध्याये, श्रीकृष्णचरिते चतुर्व्यूहवर्णनम् ::
चतुर्था संस्थितो ब्रह्मा सगुणो निर्गुण स्तथा ।
एका मूर्तिरनुद्देश्या शुक्लां पश्यंति तां बुधाः ॥ १८ ॥
ज्वाला मालावनद्धांगी निष्टा सा योगिनां परा ।
दूरस्था चांतिकस्था च विज्ञेया सा गुणातिगा ॥ १९ ॥
वासुदेवाभिधानाऽसौ निर्ममत्वेन दृश्यते ।
रूपवर्णादय स्तस्या न भावाः कल्पनामयः ॥ २० ॥
अस्ते चसा सदा शुध्हा सुप्रतिष्ठिकरूपिणी ।
द्वितीया पृथिवीं मूर्थ्ना शेषाख्याधारयत्यथः ॥ २१ ॥
तामसीसा समाख्याता तिर्यक्त्वं समुपागता ।
तृतीया कर्म कुरुते प्रजापालन तत्परा ॥ २२ ॥
सत्त्वोद्रिक्तातुसा ज्ञेया धर्मसंस्थान करिणी ।
चतुर्थी जलमद्यस्था शेते पन्नग तल्पगा ॥ २३ ॥
The all pervading Nārāyaṇa is spread in four arrays. The first of which is with intense fair glow resembling a garland of blaze. It can be perceived by those who are truly learned and emancipated. It is all pervading, felt to be near as well as far from and by such. It is free of attributes and characteristics. It is known by the name Vāsudeva. It can only be visualized in a state of complete detachment. It has no attributes like shape or color. It is pure and of the nature of highest of three primordial Guṇās. It is constant and firm. The second expanse is Seṣa which sustains the Earth. It is of beastly nature exhibiting the third Guṇa of Tāmasa. The third expanse is of Sātvika Guṇa which by establishing righteousness ensures sustenance of the worlds. The fourth is that form which is immersed in deep contemplation and mediation resting on Seṣatalpa in the midst of ocean.
| लोकाध्यक्षस्सुराध्यक्षो धर्माध्यक्षः कृताकृतः । |
| चतुरात्मा चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः ॥ १५ ॥ |
| లోకాధ్యక్షస్సురాధ్యక్షో ధర్మాధ్యక్షః కృతాకృతః । |
| చతురాత్మా చతుర్వ్యూహశ్చతుర్దంష్ట్రశ్చతుర్భుజః ॥ ౧౫ ॥ |
| Lokādhyakṣassurādhyakṣo dharmādhyakṣaḥ kr̥tākr̥taḥ । |
| Caturātmā caturvyūhaścaturdaṃṣṭraścaturbhujaḥ ॥ 15 ॥ |
కామెంట్‌లు లేవు:
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి